Florian van der Horst
Boerderij Westerhoeve aan de Middenduinerweg 80
J.C.Enschedé, burgemeester van Velsen van 1853 tot 1892, kocht in 1867 het buiten Vlugthoven (nu gelegen aan de Hoofdstraat 236). Kapitaalkrachtig als hij was kocht hij bovendien landerijen in de omgeving van Santpoort. Door deze te verpachten kon hij inkomsten genereren en daarmee zijn niet al te riante salaris als burgemeester aanvullen. In 1871 liet […]
Niet zomaar een paal
Als je rechts van restaurant Boschbeek aan de Wüstelaan het pad omhoog het Burgemeester Rijkenspark inloopt, dan tref je aan je rechterhand een fors uitgevallen hardstenen paal aan. Er zijn letters in uitgehakt. Aan de voorkant de letters SEB, aan de achterkant BEH. Omdat de voormalige blekerij Spaar en Berg daar gelegen was (een deel […]
Buitenplaats Duin en Kruidberg
De oorsprong van het statige landhuis Duin en Kruidberg ligt bij de ondernemende eigenaar Jacob Theodoor Cremer (1847-1923) die zijn fortuin vergaart in Nederlands-Indië in de tabaksteelt en -handel. Hij is degene die de tabaksonderneming ‘de Deli-Maatschappij’ groot maakt en is medeoprichter van de Deli-Spoorwegmaatschappij, een uniek project op Sumatra. Hij eindigt in de Nederlandse […]
Toen we nog met een koets reden
Dat was 150 jaar geleden het geval. En dan had je dus een koetshuis nodig én een stal om de paarden te herbergen die je koets moesten trekken. Een voorbeeld van zo’n koetshuis annex stal tref je aan in de Hoofdstraat op nummer 238. Het staat, een beetje naar achteren, naast Vlugthoven (nummer 236), domicilie […]
Een arbeidershuis (?) aan Wüstelaan 32
Volgens het ‘groot woordenboek van de Nederlandse taal’ (Van Dale, 2005) bestaat het woord ‘arbeidershuis’ niet, wél ‘arbeidershuisje’. Dat levert een probleem op voor de villa aan de Wüstelaan 32, die in 1879 gebouwd is in opdracht van W.F. Veldhoven, arbeider te Velsen. Deze vrijstaande villa, die staat op een ruim bemeten kavel, is te […]
De groene scheg
Met station Santpoort-Noord in de rug, en daarachter het open weidelandschap, wordt onze aandacht getrokken door een grootse groenstrook. Dit groengebied stuurt onze blik naar de zichtas die ons vanaf het station via de Valckenhoeflaan naar de kern van Santpoort-Noord leidt. Dit stukje open landschap draagt de naam ‘de groene scheg’ (groene driehoek). Deze zorgt […]
Huize Kennemergaarde
Het zal je maar gebeuren: als huwelijksgeschenk van je ouders een grote villa aangeboden krijgen. Dat geluk viel Herbert Cremer, oudste zoon van Jacob Theodoor Cremer en zijn vrouw Hermine Hogan ten deel. Vader Cremer, eigenaar van landgoed Duin en Kruidberg, zette in 1911 de architecten Van Nieukerken achter de tekentafel om een huis voor […]
Duinweg of Duivelslaan 35
Huizen aan de Duinweg of Duivelslaan in Santpoort-Zuid dateren in hoofdzaak van het eerste decennium van de vorige eeuw. Enkele grote villa’s aan de noordzijde moesten in de jaren 70 plaats maken voor nieuwbouw. Van de huizen die bleven is nummer 35 een markant voorbeeld. Voorbeeld van hoe men bouwde vóórdat bouwwerken vooral functioneel moesten […]
Shamrock, een verscholen villa
Aan de Middenduinerweg met prachtig uitzicht op ‘de groene long’ van Santpoort ligt een fraai onderkomen, dat de naam Shamrock draagt.Villa Shamrock, gebouwd in 1903, is omgeven door een grote, van oorsprong geometrisch aangelegde, tuin met stal en vertegenwoordigt de laatste fase van de Nederlandse landhuisbouw die geïnspireerd is op de Engelse, in schilderachtige stijl […]
Huize Dina
Als de stenen van Huize Dina aan de Duinlustparkweg konden spreken…. Op 16 januari 1930 vindt de opening plaats van een tehuis van de Vereeniging tot Bescherming van Joodsche Meisjes, dat huisvesting zal gaan bieden aan zo’n 14 tot 15 meisjes, die door armoede, sociale problemen of de dood van een ouder niet meer thuis […]
Het Luikje, Middenduinerweg 82
Er zijn in Santpoort een heleboel huizen met luiken, maar er is er maar één dat Het Luikje heet. Dat is niet verwonderlijk, want de luiken van dit huisje vallen wel érg in het oog. Doordat zij een relatief groot deel van de witgepleisterde gevel bedekken en door de kleuren waarin ze geschilderd zijn. In […]
Van pachtboerderij naar horeca
Op de Duin en Kruidbergerweg is het met mooi weer een drukte van belang in de brasserie ‘Hoeve Duin en Kruidberg’, schuin tegenover de ingang van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland. De vele bezoekers weten waarschijnlijk niet dat de hoeve een oude pachtboerderij is van de buitenplaats Duin en Kruidberg. Naast de voordeur van het woonhuis […]
Het vlinderhuis
Zijn naam heeft het huis te danken aan de vlindervorm van het (oorspronkelijke) ontwerp. Het bijzondere huis is te vinden aan de Vinkenbaan 22 in Santpoort-Zuid. Als je over die Vinkenbaan loopt is het eerste dat opvalt dat het vlinderhuis laag ligt, bijna in een soort kom. En, vergeleken bij de omliggende huizen, ver naar […]
Een schoon oord
Aan de Hoofdstraat 268, hoek Johan van Beemlaan, staat de fraaie villa `Schoonoord` op de gronden van de vroegere blekerij Zorgvrij. En inderdaad: het is een schoon oord met een weids uitzicht, nu helaas overschaduwd door allerlei wegen en hoge gebouwen. Huize Schoonoord heeft niet altijd zo geheten. In 1791 koopt Hendrik Lits uit Amsterdam […]
Spaarnheuvel
Op een oude duintop, vroeger een droogberg van blekerij Leck en de Bergen, ligt, omringd door hoge bomen, een statig landhuis, dat in 1906 is gebouwd. Het draagt de naam Spaarnheuvel. De grond waar het huis op staat, maakte in het verleden deel uit van de buitenplaats Spaarnberg, dat er tegenover ligt. De villa is […]
Het spuithuisje
Het is niet alleen de naam die nieuwsgierig maakt, maar ook de charme van het vrijstaande éénlagige bouwwerkje op de hoek van de Vlugthovenstraat en de Kerkweg. Het is ondankszijn dubbele inrijdeuren duidelijk niet zomaar een garage. Zie de versiering met hetdecoratieve houtsnijwerk in de geveltoppen, het roosvenstertje aan de kant van de Kerkweg,de neggeblokken […]
De groene long
Er zijn een hoop groene longen in Nederland. Wat de groene long van Santpoort bijzonder maakt is dat deze ook een hart is. Groene long spreekt voor zich: een stukje groen in een bebouwde omgeving dat zorgt voor zuurstof en natuurbeleving. Dat je die van Santpoort ook nog een hart kunt noemen komt doordat in […]
Een gat in de Hoofdstraat
Denkt u, zoals gewoonlijk in deze rubriek, een mooi historisch gebouw te zien, krijgt u een blik op het begin van de Terrasweg. Op de plek van het huidige adres Hoofdstraat 186 en de ruimte ernaast, die nu dus toegang tot de Terrasweg biedt, stond in de zeventiende eeuw etablissement De Groene Valk, een herberg […]
Een koetshuis aan de wandel
Dit van oorsprong witgepleisterde gebouw aan de Wüstelaan was vroeger een koetshuis, dat deel uitmaakte van het eertijds veel grotere landgoed Spaarnberg, in bezit van Adriaan van de Hoop, een gefortuneerd bankier. Hij was paardenliefhebber. Een stal annex koetshuis bezat hij in eerste instantie nog niet. In 1829 kocht hij in Haarlem een fraai grachtenpand […]
Hofstede De Kruidberg ( Duin en Kruidbergerweg 43)
De hofstede omvat een aantal bedrijfsgebouwen met bijbehorende paardentrailers, dekzeilen met strobalen daaronder, aanhangwagens en één gebouw dat cultuurhistorisch belangrijk is. Dat is het woonhuis met een daaraan aangebouwde stal. De geschiedenis ervan is ronduit interessant. Er stond al een boerderij toen de steenrijke Balthasar Coymans daar 350 jaar geleden (tussen 1644 en 1677) een […]
Laatste restant van een blekerij
Het lijkt wel of het kleine gebouw op de foto met grote zijwaartse kracht tegen het trottoir wordt aangedrukt, zo strak staat het aan de openbare weg. Het betreft het pand Hoofdstraat 270, hoek Johan van Beemlaan. Het blijkt een oude blekersschuur uit 1734 te zijn, die behoord heeft tot de van oorsprong 16de eeuwse […]
Een zeventiende-eeuws dubbelhuis
Op het eerste gezicht lijken het twéé huisjes aan de Bloemendaalsestraatweg nr.80. Maar schijn bedriegt, want al sinds het einde van de achttiende eeuw zijn de huisjes samengevoegd tot één ‘dubbelhuis’. Het huis ligt naar achteren; het was gelegen aan wat vermoedelijk een overslagplaats geweest is van de Jan Gijzenvaart, die voor langs het huis […]
Het huis van de dokter
Een huis van aanzien aan de Hoofdstraat (187) in Santpoort-Noord. Het imponeert omdat het groter is dan de andere huizen in dit stuk straat, maar ook vanwege het strenge karakter ervan. Dat ontleent het aan de grote hoge daklijst, aan het aan de voorzijde oprijzende schilddak met dakvenster en aan de sobere indeling van de […]
Een beeldschone beek
Wat een idyllisch beeld te zien hoe de Bosbeek haar weg zoekt door het Burg. Rijkenspark, op weg naar de Delft. Deze beek heette vroeger De Greppel (gegraven waterloop) en is een aftakking van de Brederodebeek die ten zuiden van kasteel Brederode ontspringt en waarvan de slotgracht deel van uitmaakt. Deze beek stroomt eveneens richting […]
Zadelmakerij, Kerkweg nr. 1
Dirk Peereboom, eigenaar van Middenduinerweg 2 en 4, heeft vermoedelijk in 1892 of anders rond 1900 het pand laten bouwen van de stenen die hij overhield na de bouw van nr. 4. Hij heeft de gevel laten pleisteren omdat de stenen verschillende maten en kleuren hadden. Na 1920 hebben hij en zijn vrouw hun winkel in […]
Een baken in Santpoort
Vroeger gingen rooms-katholieke Santpoorters ter kerke in Driehuis of in Schoten. Maar Santpoort breidt zich langzamerhand als forenzendorp uit. Men krijgt behoefte aan een eigen kerk. En die komt er. Kersverse pastoor A. Goossens krijgt de benodigde gelden bijeen om bouwgrond “De hoge berg” aan de Frans Netscherlaan aan te kopen.In 1932 wordt in een […]
De speeltuin van Santpoort
In augustus 2021 bestaat de Stichting Speeltuin Santpoort 75 jaar. In 1946 wilde de pastor van de Naaldkerk dat katholieke kinderen een eigen speeltuin kregen en niet speelden met onkerkelijken, dat was niet goed voor hun karakterontwikkeling. Men vond in dat jaar een geschikt terrein: het “Terraschbosch” bij de Naaldkerk. Toen het kerkbestuur in 1955 […]
Draven in Santpoort
Tijdens de traditionele Santpoortse Feestweek wordt een deel van de Hoofdstraat altijd door de harddraverijvereniging omgetoverd tot renbaan. Het is dan een drukte van belang, er wordt ingezet op potentiële winnaars die snuivend staan te trappelen tot het startschot klinkt. Kortom: de Hoofdstraat is die dag dan even de harddraversbaan van ons allemaal. Maar wist […]
Een krokodil in Santpoort
Als u op een zonnige dag gezellig op het terras van Huize Duin en Kruidberg neerstrijkt, vergeet dan niet eens naar de zijgevel van het grote huis te lopen, dat uitkijkt op de ingang. Daar zit een venster. omlijst door zandstenen ornamenten. Rechts: een locomotief met daarvoor een krokodil, omringd door tabaksplanten. Wie komt daar […]
Herdenkingsmonument
Het monument ter herinnering aan de gevallenen tegenover NS-station Santpoort-Zuid is ontworpen door de architect H.W. van Kempen en onthuld op 4 mei 1946. Omdat hetin slechte staat verkeerde, heeft de Stichting Santpoort in 2015 de gemeente Velsen gevraagd het monument in zijn oude luister te herstellen. Om dit verzoek kracht bij te zetten is […]
Een prachtig gelegen huis
Tussen restaurant Boschbeek en de Bosbeekschool in Santpoort-Noord staat ook nog het Huis ‘Boschbeek’. Het is gelegen aan de Wüstelaan op de hoek met de Velserhooftlaan. Het is omstreeks 1838 gebouwd op één van de droogbergen van de voormalige blekerij ‘Zorgvrij’. In 1836 had Jan Pieter A. van Wickevoort Crommelin een deel van de gronden […]
Lopen
Je zou er zo aan voorbij lopen, aan de lopen van kanonnen die je vindt aan de Wüstelaan (tegenover nummer 78 aan de overkant). Ze markeren een bospad, een stukje van (of in het verlengde van) de Olga van Gotschlaan. Dat pad leidde in de tijd van Adriaan van der Hoop, de negentiende-eeuwse eigenaar van […]
Een heel oude straat
De Vlugthovenstraat is een van de oudste straten van Santpoort. De straat was onderdeel van de eeuwenoude verbindingsweg tussen het kasteel Brederode naar de Heereweg (huidige Hoofdstraat). Op een kaart uit 1631 is de Vlugthovenstraat te zien met enkele huisjes. Die zijn er niet meer. De straat vormde de grens van voormalige bleekvelden, later van […]
Voorplaats, kern van Santpoort
De Voorplaats vormt samen met de naaste omgeving de oude kern van het dorp Santpoort. Wegen die toen al bestonden, waren de huidige Hoofdstraat, Huis ten Biltstraat en de Vlugthovenstraat. De Voorplaats maakte oorspronkelijk deel uit van de oude hofstede Velserhooft, die zich uitstrekte naar het noorden toe richting Driehuis en waarvan de naam nog […]
Een brownie in het weiland
Hij staat er wat ingetogen en eenzaam in het weiland: de donkere bollenschuur in de Biezen. In het verleden is deze schuur een keer aan de wandel gegaan. Oorspronkelijk stond hij namelijk aan de Zijlweg in Overveen, waar hij in de eerste helft van de 19 e eeuw werd gebouwd in opdracht van een hyacintenkweker. […]
Onder een lommerrijk dak van bladeren
Op weg naar de Pinksterfair bent u er ongetwijfeld langsgelopen: een ronde stenen bank met een grote vaas erop. Hij staat aan het begin van de oorspronkelijke oprijlaan naar Duin en Kruidberg, tegenover de bomenlaan naar Kennemergaarde, aan het eind waarvan de fam. Cremer haar eigenstationnetje had. Hoe komt die bank daar in het groen? […]
Een intiem concertgebouw
Zo zou je het gebouwtje aan de Kerkweg 29 kunnen noemen. Het is van oorsprong een kerkje, gebouwd in 1887 in opdracht van de Nederlandsch Hervormde Evangelisatievereniging “Het mosterdzaadje”, een van de kleinste zaadjes die kan uitgroeien tot een boom. Het kerkje kreeg de naam ELTHETO, dat “Uw Koninkrijk kome” betekent. Aan de buitenzijde (de […]
Twee woningen uit de 17e eeuw
Onmiddellijk voorbij de rotonde van de Hoofdstraat in Santpoort-Noord staan, aan de rechterkant van de Wüstelaan, twee witte, karakteristieke huizen. Beide dateren uit de zeventiende eeuw.Waarschijnlijk was nummer 103 in 1715 de eerste chirurgijnswinkel van Santpoort.In de achttiende en negentiende eeuw waren in de twee huizen veelal schilders en glazenmakers gevestigd. De ligging aan de […]
‘Wilde Rozen’ op de Vinkenbaan
‘The Briars’ (briar= wilde roos) is een van de oudste villa’s aan de Vinkenbaan in Santpoort Zuid. Het huis is in 1877 gebouwd. Waarschijnlijk hebben er Engelse ingenieurs gewoond die betrokken waren bij de aanleg van het Noordzeekanaal. Net als enkele andere huizen ligt de villa (Vinkenbaan 25) met de achterkant aan de straatzijde. Het […]
De Hoofdstraat
Al eeuwenlang speelt een groot deel van de feestweek zich af in de Hoofdstraat. In de 13e eeuw is deze weg onderdeel van een van de belangrijkste noord-zuid verbindingswegen in het graafschap Holland, de heerweg of Herenweg, die van Den Haag naar het noorden loopt. In Santpoort loopt de weg over een smalle zandrug, die […]
Een gegoten huis
Het klinkt wel erg vloeibaar. Maar het kan. De grote uitvinder Edison kwam al met het idee. In 1911 verschijnt het eerste gegoten huis in Nederland en wel in …… Santpoort aan de Vinkenbaan 14. Een curiositeit en nieuwigheid op het gebied van de architectuur. 1911 dus, dan is het zover: naar ontwerp van H. […]
De Lichthoeve
De kinderen van De Lichthoeve Het is nu een rustig laantje, de Kweekerslaan in Santpoort Noord, maar in de twintiger en dertiger jaren van de vorige eeuw klinken daar vele vrolijke kinderstemmen. Van 1923 tot 1942 is er in de huizen met de nrs. 13 t/m 17 een kindertehuis gevestigd. Op de gevel van het […]
Beth-el
Een blauw huisje in het groen Wat is toch dat blauwe “huisje”, dat enigszins verscholen ligt in het groen aan de Wüstelaan naast landgoed Spaarnberg? Het blijkt een houten koetshuis uit 1902, dat in het verleden hoorde bij de naastgelegen villa “Santvliet”, die al eerder in 1897 was gebouwd. Niet lang daarna doet het gebouwtje […]