Tialda Willems
Het Zwitserse Huis
Aan het eind van de Hoofdstraat staat op nummer 252 een opvallend grote villa, niet ver van een ander groot huis, Schoonoord (nummer 268). Het huis is in 1860 gebouwd in opdracht van de dames Heshuysen; zij behoorden tot een vooraanstaande Haarlems/Amsterdamse koopmansfamilie. Een lid van dezelfde familie woonde sinds 1826 in huize Schoonoord. Bij […]
Tante Pos in Santpoort-Zuid: Vinkenbaan 10-12
Het Dagblad van Zuid Holland en ’s Gravenhage meldde op zes september 1911 dat de Heren Oudshoorn en Slingerland te Velzeroord de laagste inschrijving hadden gedaan voor de bouw van een postkantoor met directeurswoning aan de Vinkenbaan te Santpoort. De opdracht tot bouw kwam van het in Den Haag gevestigde ‘Hoofdbestuur der Post en Telegraphie’. […]
De doodgraverswoning op begraafplaats ‘De Biezen’
Dichtbij de ingang van begraafplaats ‘De Biezen’ aan de Kweekerslaan in Santpoort-Noord staat het ‘doodgravershuis’. Bij de opening van de begraafplaats in 1874 was het huis er nog niet. Toen de gemeente Velsen een stuk bos- en teelland kocht om er een nieuwe begraafplaats op aan te leggen, stond op dit perceel een boerderij. De […]
Een hek als rijksmonument
Langs de oostzijde van de Wüstelaan is een hek, honderden meters lang. Het smeedijzeren hek vormt de begrenzing van de oude buitenplaats Spaarnberg. Het is waarschijnlijk rond 1835 geplaatst bij de aanleg van het door J.D. Zocher ontworpen park bij het landgoed. Het is bijna overal in goede staat, hoewel de extreme stormen van tegenwoordig, […]
De slotgracht en de walvis
Hoe romantisch de slotgracht er nu ook bij ligt, hij werd niet aangelegd voor de sier. Het was een veiligheidsvoorziening. Die was hard nodig, want de kastelen hier functioneerden als bunkers avant la lettre voor de graven van Holland, dietoentertijd uit waren op de onderwerping van West-Friesland. Het Huis teVelsen (12 e eeuw), een kasteel […]
Sant-vliet, een monumentale villa aan de Wüstelaan nr. 90
In 1897 verhuisde de arts Jan Lambertus Winkler Prins naar Santpoort. Waarschijnlijk koos hij voor deze omgeving omdat die als gezond bekend stond. Hij worstelde met zijn gezondheid en was een half jaar uit de running geweest. Hij liet een villa bouwen aan de rand van het dorp. De villa kreeg de naam Sant-vliet, waarin […]
Een mysterieuze bank
Aan de Wüstelaan vlakbij het chalet-restaurant Boschbeek staat een bank, die deels opgaat in het grote groen van het Burg. Rijkenspark, waardoor hij haast onopvallend wordt. Maar dat is hij niet. Het houten zitgedeelte rust op vier kleine pijlers van gemetselde bakstenen en wordt a.h.w. op sierlijke wijze omarmd door een dito kraag, die als […]
Een prachtig pad tussen Haarlem en Santpoort
Fietsend of wandelend uit druk Haarlem daalt er een weldadige rust op je neer als je het fiets- en voetpad langs de Jan Gijzenvaart op gaat. Rechts weilanden met koeien en ganzen, in het water eenden en links volkstuintjes. In de verte de contouren van Santpoort-Zuid. Dit pad heet het Schoterkerkpad, een naam met een […]
Als een gestrand schip
Het is een imposant bouwwerk, het appartementencomplex (uit 1993) op de voormalige buitenplaats Spaarnberg aan de oostzijde van de Wüstelaan. Het lijkt een beetje op een schip dat dan gestrand zou zijn op het binnenduin van het huidige Rijkenspark. De bijnaam ‘schip’ is niet verwonderlijk omdat het bouwwerk een associatie oproept met een volumineus cruiseschip. […]
Een huis met historie
De woning aan het begin van de Duinweg of Duivelslaan is gebouwd in 1903. Santpoort Station, zoals Santpoort-Zuid destijds genoemd werd, kreeg hiermee een echt hulppostkantoor met wachtlokaal. In hetzelfde pand aan de Duinweg nr. 2 kwam ook een woonhuis voor de postmeester. Vóór die tijd was er een hulppostkantoor gevestigd in een groentezaak aan […]
Vier villa’s en één stijl
Aan het einde van de Wüstelaan staan vier in dezelfde stijl gebouwde villa’s. Zij zijn onderdeel van de eerste planmatige uitbreiding in Santpoort-Noord tussen 1905 en 1911. Het ging hierbij om een klein project dat de gemeente Velsen aan drie particulieren had uitbesteed. Een van de ‘concessiehouders’ liet een architect niet alleen twee huizenblokken in […]
De Dorpskerk
Net als overal zijn er ook in Santpoort door de eeuwen heen een hoopgebedsplaatsen, kerkjes en kapellen geweest. Maar er was en is maar ééndorpskerk, een kerk die met haar naam een centrale plaats in Santpoortopeist.De dorpskerk was qua omvang dan ook de eerste ‘echte’ kerk in Sant-poort. Nederlands Hervormd, inmiddels PKN. Heden ten dage […]
De Bewaarschool
Het gebouw aan de Wüstelaan 77-79 staat bij velen bekend als de Bewaarschool van mevrouw Wüste. En dat klopt. In 1885 had mevrouw Wüste-von Gotsch in ‘het Chalet’, het huidige restaurant Bosbeek, een bewaarschool – we zouden nu zeggen: kleuterschool – opgericht voor kinderen van drie tot zeven jaar. Het Chalet stond op haar landgoed […]
Een oude boerderij in Santpoort-Zuid
Aan het begin van de Bloemendaalsestraatweg staat boerderij Sinneveld. Al in de zestiende eeuw wordt de boerderij als hofstede vermeld. De naam ‘Sinneveld’ komt van de zeventiende-eeuwse eigenaar Jan Frans Sinneveld. Misschien kwam hij uit Sinneveld in Vlaanderen. In 1621 kocht hij een huisje met erf dat ‘in de Leck’ stond. Met de Leck werd […]
Het huis van een Santpoortse uitgever
In 1902 liet de Santpoortse tuinder en verzekeringsagent Dirk Peereboom Middenduinerweg 2 bouwen (oorspronkelijk Brederoodscheweg 1). Zijn zoon, Klaas Peereboom, drie jaar oud, legde de eerste steen in 1903. Na vier keer van eigenaar verwisseld te zijn, kwam het pand in 1920 in handen van C.A. Mees, die hier een uitgeverij oprichtte. Deze uitgeverij gaf […]
Het Wijkgebouw
Vlakbij station Santpoort Zuid staat een wit, vrijstaand huis. Het adres is Wüstelaan 3. Ooit bestond ook Wüstelaan 1, de woning van de spoorwegwachter, maar dat huis is in 1959 afgebroken toen de loop van de Wüstelaan werd aangepast. De gevelsteen met de naam ‘WIJKGEBOUW’ herinnert ons aan de oorspronkelijke bestemming van het huis: een […]
De Toorts
Interessante laan, die Duinweg of Duivelslaan, niet in het minst vanwege dat kleine gebouwtje op nummer 32. Het is niet gemakkelijk te zien, verscholen als het ligt achter een volumineuze laurierhaag. Het gebouwtje van rond 1925 is ontworpen door de Amsterdamse architect J.H. Mulder jr. en omvat één bouwlaag met een ook nu nog rietgedekt […]
De Pastorie
De voormalige pastorie van de Nederlands Hervormde Kerk Dorpskerk (nu de Protestantse gemeente Santpoort en Velserbroek) in Santpoort-Noord staat niet, zoals je misschien zou verwachten, aan de Pastorieweg, maar aan de Burgemeester Enschedelaan (nr. 36 hoek Pastorieweg). De kerk was in 1916 afgebrand en omdat ook de pastorie aan de Hoofdstraat (nr. 195) in slechte […]
De Jan Gijzenvaart
De Haarlemse burgemeester Johan Gijssen van Blanckevoort kreeg in 1537 toestemming “een vaert te moogen maeken” vanaf de duinen door de heerlijkheid Brederode tot aan de Delft en verder over Jan Gijssens eigen land tot het Spaarne. De vaart werd gebruikt voor het vervoer van duinzand, vandaar de oude naam Jan Gijsenzandvaart. Het zand uit […]
Een heel oude weg
Enkele maanden terug ging het in deze rubriek over ‘Een heel oude straat’, de Vlugthovenstraat. Nu over de weg die een vervolg daarop is. De Vlugthovenstraat splitst zich bij het zogeheten brandspuithuisje in Kerkweg en Middenduinerweg. Als je de laatste volgt kom je langs fraaie huizen, langs een kerk (de Naaldkerk), langs een park (het […]
In Hollandse stijl
Sinds 1913 staan aan de Bloemendaalsestraatweg in Santpoort-Zuid drie aaneengesloten woningen, nr. 74 t/m 78, achter identiek hekwerk. Ze liggen op de terugliggende 17e eeuwse rooilijn, die hoorde bij de overslagplaats aan de voormalige Jan Gijzenvaart. De woningen zijn een goed voorbeeld van de in de 19eeeuw zeer populaire Hollandse neorenaissancestijl. Gebouwen in deze “Hollandse […]
Station Santpoort Zuid
Het is een charmant stationnetje dat Dirk Margadant in 1898-99 in Santpoort-Zuid heeft neergezet. Hij was een veelgevraagd architect, die ook station Haarlem (1842) en Bloemendaal (1900) op zijn naam heeft staan evenals Hollands Spoor te ’s Gravenhage. Het was niet het eerste station in Santpoort Zuid. In 1867 al was er een heus station […]
Een bijzonder hek in Santpoort
Een van de mooiere hekwerken van Santpoort is te vinden aan de Kweekerslaan in Santpoort-Noord. Het hek geeft toegang tot de Algemene Begraafplaats “De Biezen”. Sinds 1828 was het bij Koninklijk Besluit verboden te begraven binnen de bebouwde kom, dit vanwege mogelijke gevaren voor de volksgezondheid. Toch werden er tot rond 1870 nog steeds Velsenaren […]
Station Santpoort Noord
Station Santpoort Noord is als eerste de eer te beurt gevallen door de Provincie Noord-Holland als ‘buitenpoort’ van Nederland te zijn aangemerkt. Een buitenpoort is een OV-knooppunt aan de rand van een natuurgebied. Terecht is daaraan veel aandacht besteed, ook in de Hofgeest. Maar het station heeft méér te bieden, zijn geschiedenis en zijn schoonheid. […]
De Hoeksteen
Een hoeksteen in het dorp Tijdens een wandeling of fietstochtje in Santpoort-Zuid kun je plots aan de Willem de Zwijgerlaan een soort van toren vanuit het duin zien oprijzen, waardoor je wellicht vermoedt, dat het gebouw er pal naast een kerk is geweest. Dat klopt. Het droeg de naam De Hoeksteen: “De steen (Christus) die […]
Molen De Zandhaas
Deze molen behoort toch wel tot de iconen van Santpoort. De Zandhaas had in de middeleeuwen al banden met de heren van Brederode. Zij verpachtten de molen met het recht tot malen aan de molenaar. Dat had natuurlijk een prijs. De Brederodes eisten een deel van wat op de molen gemalen werd. Molendwang? Dat woord […]
Een ‘stadse’ straat
Als je van de Hoofdstraat over de Wüstelaan nog voor de straat naar de molen ‘De Zandhaas’ rechtsaf slaat, kom je in de Molenstraat. De naam van de straat heeft een dorpse klank, maar de straat maakt een stadse indruk. Een straat met relatief hoge herenhuizen, zonder voortuin, voor een deel aaneengesloten. De Molenstraat is […]
Amsterdamse School in Santpoort
Fietsend over de Middenduinerweg ben je er voorbij voor je het weet: huis nummer 28, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School, een vernieuwende bouwstijl rond 1910, met als vertegenwoordiger o.a. H.P. Berlage (Koopmansbeurs in Amsterdam).Algemene kenmerken: versierende en speelse elementen in metselwerk (boven deuren, portieken en doorgangen), houtwerk (laddervensters), smeed- en beeldhouwwerk, tot […]
Een keizerin in Santpoort
Dat Keizerin Elisabeth van Oostenrijk, Sissi, veel op reis was om het strenge Weense Hof te ontvluchten, is bij velen bekend door de op haar leven gebaseerde filmtrilogie. Minder bekend is dat zij tijdens die reizen ook in Santpoort heeft overnacht. Toch is dat zo. In 1884 logeerde zij verschillende malen in het ‘Zwitserse Chalet’, […]
Het eilandje van Zocher
Verscholen tussen het groen aan de Wüstelaan ligt het “eilandje van Zocher”. Recht tegenover huis Boschbeek aan de westkant van de Wüstelaan. Johan David Zocher jr. is een van de bekendste Nederlandse tuinarchitecten van de 19e eeuw. Tussen 1834 en 1846 werkt hij voor Jan Pieter A. van Wickevoort Crommelin, de toenmalige eigenaar van het […]
Café Bartje
Klinken en drinken in café Bartje Café Bartje is het oudste café in Santpoort. Maar in het verleden was Bartje Bartje niet. Het café heeft die naam nu 30 jaar. Vroeger (1880) was het een herberg en had de naam “De Hoop”. Maar het café krijgt sinds Johannes van Donselaar in 1908 eigenaar wordt, een […]