Deze molen behoort toch wel tot de iconen van Santpoort.
De Zandhaas had in de middeleeuwen al banden met de heren van Brederode. Zij verpachtten de molen met het recht tot malen aan de molenaar. Dat had natuurlijk een prijs. De Brederodes eisten een deel van wat op de molen gemalen werd.
Molendwang? Dat woord bestaat, jazeker! De inwoners uit de omgeving werd verplicht hun koren bij De Zandhaas te laten malen. De molenaar op zijn beurt hield van elke aangebrachte hoeveelheid meel 1/24e tot 1/16e deel als “loon”. Dat schepte hij dan uit de schepkist waarin het meel werd gedaan. Soms schepte hij in zijn eigen voordeel te diep of liet hij zijn mouw meescheppen. Vandaar dat er t.o.v. de molenaar vaak wantrouwen heerste.
Verder konden de heren van Brederode omwonenden ook verbieden bebouwing en beplanting aan te brengen, die de broodnodige wind konden belemmeren. Recht op windvang heet dat. De molen stond toentertijd ook veel meer in open landschap dan nu.
De Zandhaas staat strategisch op een flauwe heuvel. De oorspronkelijke aanvoerroute liep vanaf de hoek van de Wüstelaan (nr. 85) de helling op naar de molen.
De huidige molen dateert van 1779. Dat jaartal is goed zichtbaar in de rieten mantel verwerkt.
Zo’n pareltje van een molen staat toch maar mooi bij ons in Santpoort.
Tekst: Jos Diekstra
Foto: Tialda Willems