Thuis in Santpoort
Thuis in Santpoort is een rubriek van Stichting Santpoort. In deze rubriek vertelt een redactie van schrijvers en fotografen elke maand over een markant punt in Santpoort. De rubriek wordt gepubliceerd in het plaatselijke nieuwsblad De Hofgeest, Facebook en op de website.
De redactie bestaat uit:
Schrijvers: Jos Diekstra, Annette Koster en René Stommel
Fotografen: Florian van der Horst en Tialda Willems
Een baken in Santpoort
Vroeger gingen rooms-katholieke Santpoorters ter kerke in Driehuis of in Schoten. Maar Santpoort breidt zich langzamerhand als forenzendorp uit. Men krijgt behoefte aan een eigen kerk. En die komt er. Kersverse pastoor A. Goossens krijgt de benodigde gelden bijeen om bouwgrond “De hoge berg” aan de Frans Netscherlaan aan te kopen.In 1932 wordt in een […]
De speeltuin van Santpoort
In augustus 2021 bestaat de Stichting Speeltuin Santpoort 75 jaar. In 1946 wilde de pastor van de Naaldkerk dat katholieke kinderen een eigen speeltuin kregen en niet speelden met onkerkelijken, dat was niet goed voor hun karakterontwikkeling. Men vond in dat jaar een geschikt terrein: het “Terraschbosch” bij de Naaldkerk. Toen het kerkbestuur in 1955 […]
De Pastorie
De voormalige pastorie van de Nederlands Hervormde Kerk Dorpskerk (nu de Protestantse gemeente Santpoort en Velserbroek) in Santpoort-Noord staat niet, zoals je misschien zou verwachten, aan de Pastorieweg, maar aan de Burgemeester Enschedelaan (nr. 36 hoek Pastorieweg). De kerk was in 1916 afgebrand en omdat ook de pastorie aan de Hoofdstraat (nr. 195) in slechte […]
De Jan Gijzenvaart
De Haarlemse burgemeester Johan Gijssen van Blanckevoort kreeg in 1537 toestemming “een vaert te moogen maeken” vanaf de duinen door de heerlijkheid Brederode tot aan de Delft en verder over Jan Gijssens eigen land tot het Spaarne. De vaart werd gebruikt voor het vervoer van duinzand, vandaar de oude naam Jan Gijsenzandvaart. Het zand uit […]
Draven in Santpoort
Tijdens de traditionele Santpoortse Feestweek wordt een deel van de Hoofdstraat altijd door de harddraverijvereniging omgetoverd tot renbaan. Het is dan een drukte van belang, er wordt ingezet op potentiële winnaars die snuivend staan te trappelen tot het startschot klinkt. Kortom: de Hoofdstraat is die dag dan even de harddraversbaan van ons allemaal. Maar wist […]
Een krokodil in Santpoort
Als u op een zonnige dag gezellig op het terras van Huize Duin en Kruidberg neerstrijkt, vergeet dan niet eens naar de zijgevel van het grote huis te lopen, dat uitkijkt op de ingang. Daar zit een venster. omlijst door zandstenen ornamenten. Rechts: een locomotief met daarvoor een krokodil, omringd door tabaksplanten. Wie komt daar […]
Een heel oude weg
Enkele maanden terug ging het in deze rubriek over ‘Een heel oude straat’, de Vlugthovenstraat. Nu over de weg die een vervolg daarop is. De Vlugthovenstraat splitst zich bij het zogeheten brandspuithuisje in Kerkweg en Middenduinerweg. Als je de laatste volgt kom je langs fraaie huizen, langs een kerk (de Naaldkerk), langs een park (het […]
Herdenkingsmonument
Het monument ter herinnering aan de gevallenen tegenover NS-station Santpoort-Zuid is ontworpen door de architect H.W. van Kempen en onthuld op 4 mei 1946. Omdat hetin slechte staat verkeerde, heeft de Stichting Santpoort in 2015 de gemeente Velsen gevraagd het monument in zijn oude luister te herstellen. Om dit verzoek kracht bij te zetten is […]
Een prachtig gelegen huis
Tussen restaurant Boschbeek en de Bosbeekschool in Santpoort-Noord staat ook nog het Huis ‘Boschbeek’. Het is gelegen aan de Wüstelaan op de hoek met de Velserhooftlaan. Het is omstreeks 1838 gebouwd op één van de droogbergen van de voormalige blekerij ‘Zorgvrij’. In 1836 had Jan Pieter A. van Wickevoort Crommelin een deel van de gronden […]
In Hollandse stijl
Sinds 1913 staan aan de Bloemendaalsestraatweg in Santpoort-Zuid drie aaneengesloten woningen, nr. 74 t/m 78, achter identiek hekwerk. Ze liggen op de terugliggende 17e eeuwse rooilijn, die hoorde bij de overslagplaats aan de voormalige Jan Gijzenvaart. De woningen zijn een goed voorbeeld van de in de 19eeeuw zeer populaire Hollandse neorenaissancestijl. Gebouwen in deze “Hollandse […]
Lopen
Je zou er zo aan voorbij lopen, aan de lopen van kanonnen die je vindt aan de Wüstelaan (tegenover nummer 78 aan de overkant). Ze markeren een bospad, een stukje van (of in het verlengde van) de Olga van Gotschlaan. Dat pad leidde in de tijd van Adriaan van der Hoop, de negentiende-eeuwse eigenaar van […]
Een heel oude straat
De Vlugthovenstraat is een van de oudste straten van Santpoort. De straat was onderdeel van de eeuwenoude verbindingsweg tussen het kasteel Brederode naar de Heereweg (huidige Hoofdstraat). Op een kaart uit 1631 is de Vlugthovenstraat te zien met enkele huisjes. Die zijn er niet meer. De straat vormde de grens van voormalige bleekvelden, later van […]
Voorplaats, kern van Santpoort
De Voorplaats vormt samen met de naaste omgeving de oude kern van het dorp Santpoort. Wegen die toen al bestonden, waren de huidige Hoofdstraat, Huis ten Biltstraat en de Vlugthovenstraat. De Voorplaats maakte oorspronkelijk deel uit van de oude hofstede Velserhooft, die zich uitstrekte naar het noorden toe richting Driehuis en waarvan de naam nog […]
Station Santpoort Zuid
Het is een charmant stationnetje dat Dirk Margadant in 1898-99 in Santpoort-Zuid heeft neergezet. Hij was een veelgevraagd architect, die ook station Haarlem (1842) en Bloemendaal (1900) op zijn naam heeft staan evenals Hollands Spoor te ’s Gravenhage. Het was niet het eerste station in Santpoort Zuid. In 1867 al was er een heus station […]
Een bijzonder hek in Santpoort
Een van de mooiere hekwerken van Santpoort is te vinden aan de Kweekerslaan in Santpoort-Noord. Het hek geeft toegang tot de Algemene Begraafplaats “De Biezen”. Sinds 1828 was het bij Koninklijk Besluit verboden te begraven binnen de bebouwde kom, dit vanwege mogelijke gevaren voor de volksgezondheid. Toch werden er tot rond 1870 nog steeds Velsenaren […]
Een brownie in het weiland
Hij staat er wat ingetogen en eenzaam in het weiland: de donkere bollenschuur in de Biezen. In het verleden is deze schuur een keer aan de wandel gegaan. Oorspronkelijk stond hij namelijk aan de Zijlweg in Overveen, waar hij in de eerste helft van de 19 e eeuw werd gebouwd in opdracht van een hyacintenkweker. […]
Het Binnenduinbos
Halverwege de Duinweg of Duivelslaan in Santpoort-Zuid zie je een lange afrastering met daarin een ijzeren toegangshekje. Achter de afrastering is een bos, het Binnenduinbos. Het is ongeveer 12000m2 groot. Er staan tweehonderd jaar oude beuken en honderd jaar oude linden. Het beukenpad dat westwaarts door het bos loopt, is waarschijnlijk een overblijfsel van de […]
Onder een lommerrijk dak van bladeren
Op weg naar de Pinksterfair bent u er ongetwijfeld langsgelopen: een ronde stenen bank met een grote vaas erop. Hij staat aan het begin van de oorspronkelijke oprijlaan naar Duin en Kruidberg, tegenover de bomenlaan naar Kennemergaarde, aan het eind waarvan de fam. Cremer haar eigenstationnetje had. Hoe komt die bank daar in het groen? […]
Station Santpoort Noord
Station Santpoort Noord is als eerste de eer te beurt gevallen door de Provincie Noord-Holland als ‘buitenpoort’ van Nederland te zijn aangemerkt. Een buitenpoort is een OV-knooppunt aan de rand van een natuurgebied. Terecht is daaraan veel aandacht besteed, ook in de Hofgeest. Maar het station heeft méér te bieden, zijn geschiedenis en zijn schoonheid. […]
De Hoeksteen
Een hoeksteen in het dorp Tijdens een wandeling of fietstochtje in Santpoort-Zuid kun je plots aan de Willem de Zwijgerlaan een soort van toren vanuit het duin zien oprijzen, waardoor je wellicht vermoedt, dat het gebouw er pal naast een kerk is geweest. Dat klopt. Het droeg de naam De Hoeksteen: “De steen (Christus) die […]
Kennemergaarde
Symbool van welvaart en geluk Sinds 7 september 2018 staan er weer pompoenen op de zuilen bij de ingang naar huis, parken manege Kennemergaarde aan de Duin- en Kruidbergerweg. In 1988 verdwenen dezespoorloos, nadat zij sinds 1912 in combinatie met een fraai hekwerk de ingang van hetbuitenplaatsje Kennemergaarde markeerden. Pompoenen zijn een geliefd ornament, zestaan […]
Een intiem concertgebouw
Zo zou je het gebouwtje aan de Kerkweg 29 kunnen noemen. Het is van oorsprong een kerkje, gebouwd in 1887 in opdracht van de Nederlandsch Hervormde Evangelisatievereniging “Het mosterdzaadje”, een van de kleinste zaadjes die kan uitgroeien tot een boom. Het kerkje kreeg de naam ELTHETO, dat “Uw Koninkrijk kome” betekent. Aan de buitenzijde (de […]
Twee woningen uit de 17e eeuw
Onmiddellijk voorbij de rotonde van de Hoofdstraat in Santpoort-Noord staan, aan de rechterkant van de Wüstelaan, twee witte, karakteristieke huizen. Beide dateren uit de zeventiende eeuw.Waarschijnlijk was nummer 103 in 1715 de eerste chirurgijnswinkel van Santpoort.In de achttiende en negentiende eeuw waren in de twee huizen veelal schilders en glazenmakers gevestigd. De ligging aan de […]
Molen De Zandhaas
Deze molen behoort toch wel tot de iconen van Santpoort. De Zandhaas had in de middeleeuwen al banden met de heren van Brederode. Zij verpachtten de molen met het recht tot malen aan de molenaar. Dat had natuurlijk een prijs. De Brederodes eisten een deel van wat op de molen gemalen werd. Molendwang? Dat woord […]
Een ‘stadse’ straat
Als je van de Hoofdstraat over de Wüstelaan nog voor de straat naar de molen ‘De Zandhaas’ rechtsaf slaat, kom je in de Molenstraat. De naam van de straat heeft een dorpse klank, maar de straat maakt een stadse indruk. Een straat met relatief hoge herenhuizen, zonder voortuin, voor een deel aaneengesloten. De Molenstraat is […]
Amsterdamse School in Santpoort
Fietsend over de Middenduinerweg ben je er voorbij voor je het weet: huis nummer 28, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School, een vernieuwende bouwstijl rond 1910, met als vertegenwoordiger o.a. H.P. Berlage (Koopmansbeurs in Amsterdam).Algemene kenmerken: versierende en speelse elementen in metselwerk (boven deuren, portieken en doorgangen), houtwerk (laddervensters), smeed- en beeldhouwwerk, tot […]
‘Wilde Rozen’ op de Vinkenbaan
‘The Briars’ (briar= wilde roos) is een van de oudste villa’s aan de Vinkenbaan in Santpoort Zuid. Het huis is in 1877 gebouwd. Waarschijnlijk hebben er Engelse ingenieurs gewoond die betrokken waren bij de aanleg van het Noordzeekanaal. Net als enkele andere huizen ligt de villa (Vinkenbaan 25) met de achterkant aan de straatzijde. Het […]
De Hoofdstraat
Al eeuwenlang speelt een groot deel van de feestweek zich af in de Hoofdstraat. In de 13e eeuw is deze weg onderdeel van een van de belangrijkste noord-zuid verbindingswegen in het graafschap Holland, de heerweg of Herenweg, die van Den Haag naar het noorden loopt. In Santpoort loopt de weg over een smalle zandrug, die […]
Een keizerin in Santpoort
Dat Keizerin Elisabeth van Oostenrijk, Sissi, veel op reis was om het strenge Weense Hof te ontvluchten, is bij velen bekend door de op haar leven gebaseerde filmtrilogie. Minder bekend is dat zij tijdens die reizen ook in Santpoort heeft overnacht. Toch is dat zo. In 1884 logeerde zij verschillende malen in het ‘Zwitserse Chalet’, […]
Een gegoten huis
Het klinkt wel erg vloeibaar. Maar het kan. De grote uitvinder Edison kwam al met het idee. In 1911 verschijnt het eerste gegoten huis in Nederland en wel in …… Santpoort aan de Vinkenbaan 14. Een curiositeit en nieuwigheid op het gebied van de architectuur. 1911 dus, dan is het zover: naar ontwerp van H. […]
Het eilandje van Zocher
Verscholen tussen het groen aan de Wüstelaan ligt het “eilandje van Zocher”. Recht tegenover huis Boschbeek aan de westkant van de Wüstelaan. Johan David Zocher jr. is een van de bekendste Nederlandse tuinarchitecten van de 19e eeuw. Tussen 1834 en 1846 werkt hij voor Jan Pieter A. van Wickevoort Crommelin, de toenmalige eigenaar van het […]
De Lichthoeve
De kinderen van De Lichthoeve Het is nu een rustig laantje, de Kweekerslaan in Santpoort Noord, maar in de twintiger en dertiger jaren van de vorige eeuw klinken daar vele vrolijke kinderstemmen. Van 1923 tot 1942 is er in de huizen met de nrs. 13 t/m 17 een kindertehuis gevestigd. Op de gevel van het […]
Café Bartje
Klinken en drinken in café Bartje Café Bartje is het oudste café in Santpoort. Maar in het verleden was Bartje Bartje niet. Het café heeft die naam nu 30 jaar. Vroeger (1880) was het een herberg en had de naam “De Hoop”. Maar het café krijgt sinds Johannes van Donselaar in 1908 eigenaar wordt, een […]
Beth-el
Een blauw huisje in het groen Wat is toch dat blauwe “huisje”, dat enigszins verscholen ligt in het groen aan de Wüstelaan naast landgoed Spaarnberg? Het blijkt een houten koetshuis uit 1902, dat in het verleden hoorde bij de naastgelegen villa “Santvliet”, die al eerder in 1897 was gebouwd. Niet lang daarna doet het gebouwtje […]